کد مطلب:314370 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:229
درهای جدید صحن
آنچه گذشت، فهرست و مشخصات درها و ورودی های قدیم صحن حرم حضرت ابوالفضل علیه السلام بود. اما درها و ورودی های جدید كه به سال 1394 هـ. ق (1974 م) سامان یافته، از این قرار است:
1. باب القبله؛ در جنوب صحن واقع شده و در سال 1382 هـ. ق به همت سید بدرالدین آل ضیاء تولیت وقت حرم و نیز همراهی برخی از عالمان، از جمله حجةالاسلام سید عباس حسینی كاشانی بر مدخل این كتابخانه ی عمومی حضرت عباس علیه السلام احداث گردیده است. در ماه مبارك رمضان در این كتابخانه جلسه های بحث و گفت و گوی علمی، به هدف تقویت حركت علمی - ادبی كربلا برگزار شده است.
طول این در، 4 متر و عرض آن 5 / 3 متر است و بر بالای آن این آیات نوشته است:
«بسم الله الرحمن الرحیم الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیل الله بأموالهم و أنفسهم أعظم درجة عند الله و أولئك هم الفائزون - یبشرهم ربهم برحمة منه و رضوان و جنات لهم فیها نعیم مقیم خالدین فیها أبدا ان الله عنده أجر عظیم» [1] .
«كسانی كه ایمان آورده و هجرت كرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته اند، نزد خدا مقامی هر چه والاتر دارند و اینان همان رستگارانند.
[ صفحه 273]
پروردگارشان آنان را از جانب خود به رحمت و خشنودی و باغ هایی در بهشت كه در آن جا نعمت هایی پایدار دارند، مژده می دهد».
«ان الله اشتری من المؤمنین أنفسهم و أموالهم بان لهم الجنة یقاتلون فی سبیل الله» [2] .
«خدا از مؤمنان جان و مالشان را به بهای این كه بهشت برای آنان باشد خریده است».
از بیرون صحن كه بنگرید بر پیشانی درگاه این كتیبه دیده می شود:
قال تعالی: «بسم الله الرحمن الرحیم من المؤمنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر و ما بدلوا تبدیلا - لیجزی الله الصادقین بصدقهم و یعذب المنافقین ان شاء أو یتوب علیهم ان الله كان غفورا رحیما» [3] .
«از میان مؤمنان مردانی اند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه و وفا كردند. برخی از آنان به شهادت رسیدند و برخی از آنها در همین انتظارند و هیچ عقیده ی خود را دیگرگون نكردند».
بر فراز ایوان این درگاه، ساعت زنگ دار بزرگی نصب شده و در زیر این ساعت نیز از منظر بیرون صحن عبارت: «السلام علیك یا أباالفضل العباس»، به چشم می خورد.
2. باب الامام الحسن علیه السلام؛ در غرب صحن و بر گذر زائران به سمت صحن امام حسین علیه السلام واقع است. طول آن 4 متر و عرض آن 3 متر است و بر بالای در دایره ای و در آن دایره آیه ی: «انا فتحنا لك فتحا مبینا» [4] «ما برای تو فتحی آشكار پدید آوردیم». در میان نقش و نگارهایی بر روی كاشی نوشته است. از بیرون صحن بر بالای درگاه، این دیده می شود:
«بسم الله الرحمن الرحیم یا أیهاالذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی الا
[ صفحه 274]
أن یؤذن لكم» [5] صدق الله العلی العظیم.
«ای كسانی كه ایمان آورده اید، به خانه های پیامبر در نیایید مگر آنكه شما را اجازه دهند».
3. باب الامام الحسین علیه السلام؛ در كنار باب الامام الحسن قرار گرفته، طول آن 4 و عرض آن 3 متر است و بر بالای در دایره ای است كه در آن نوشته است:
«قال الله: «سلام علیكم طبتم فادخلوها خالدین» [6] .
«بر شما درود پاك و پیراسته اید بدان درآیید و جاودانه بمانید».
بلافاصله بر بالای این دایره كتیبه ای است و در آن این آیات نقش بسته است:
«بسم الله الرحمن الرحیم «ان المتقین فی جنات و عیون ادخلوها بسلام آمنین» صدق الله العلی الظعیم». [7] .
«پرهیزگاران در باغ ها و چشمه سارانند به آنان گویند: با سلامت و ایمنی در آن جا داخل شوید».
بر بالای این نیز لوحی است كه عبارت:
«السلام علیك یا ساقی عطاشی كربلا».
«درود بر تو ای آبرسان تشنگان كربلا».
نقش بسته و اطراف آن با نقشهای گل و گیاه بر روی كاشی تزیین یافته است.
4. باب صاحب الزمان علیه السلام؛ در كنار باب الامام الحسین علیه السلام واقع است و به خجستگی و یاد و نام امام عصر بدین نام خوانده شده، ارتفاع آن به 4 و عرض آن نیز به 5 / 3 متر می رسد. بر بالای در، كتیبه ای با نقش های گل و گیاه بر روی كاشی و در میان آن عبارت: «باب صاحب الزمان» به چشم می خورد. از منظر بیرونی، كتیبه ای بر این سر در است و متن آن چنین است:
[ صفحه 275]
«بسم الله الرحمن الرحیم انا أنزلناه فی لیلة القدر - و ما أدراك ما لیلة القدر لیلة القدر خیر من ألف شهر - تنزل الملائكة و الروح» [8] .
«و ما آن را در شب قدر نازل كردیم از شب قدر چه آگاهت كرد، شب قدر از هزاران ماه ارجمندتر است، در آن شب فرشتگان با روح فرود می آیند».
در سمت چپ این در، سقاخانه ای است و بر بالای این آبخورگاه نقش ها و تزیین ها و مقرنس هایی است و در میان این نقش ها و تزیین ها بیت شعر زیر و همچنین عبارت: «سلام الله علی الحسن و الحسین» به چشم می خورد:
اشرب الماء هنیئا یا محب
و اذكر السبط الشهید المحتسب
«ای دوستدار، آب بنوش كه گوارایت باد و سبط شهید صبور و پایدار را یاد كن».
پیشانی این درگاه دارای سه بخش و در بردارنده قوس هایی است كه نقش های گل و گیاه بر روی كاشی، آنها را در میان گرفته و در داخل این گل و بوته نیز بیت شعر زیر از شیخ محسن ابوالحب كلبی نقش بسته است:
اذا كان ساقی الناس فی الحشر حیدر
فساقی عطاشی كربلاء أبوالفضل
اگر سقای مردم در روز رستاخیز علی علیه السلام است، آبرسان تشنگان كربلا نیز ابوالفضل است.
5. باب الامام موسی بن جعفر علیهماالسلام؛ در زاویه ی غربی صحن قرار گرفته، طول آن 4 و عرض آن 5 / 3 متر است و از منظر بیرونی بر بالای سر در، كتیبه ای بر روی كاشی است و متن آن كتیبه چنین است:
«بسم الله الرحمن الرحیم «سلام علیكم بما صبرتم فنعم عقبی الدار» [9] صدق الله العلی العظیم».
[ صفحه 276]
«درود بر شما به پاداش آنچه صبر كردید، راستی چه نیكوست فرجام آن سرای!».
6. باب الامام محمد الجواد علیه السلام (باب امام جواد علیه السلام)؛ در شمال صحن قرار گرفته، طول آن 4 و عرضش 3 متر است. بر بالای این درگاه سقفی هلالی است كه با كاشی های زیبا آراسته شده و بر این كاشی ها اشكال گل و بوته و همچنین اشكال هندسی بر زمینه ی بنفش تیره نقش بسته است. بر بالای در بلافاصله كتیبه ای است كه آیه ی زیر بر آن به چشم می خورد:
«بسم الله الرحمن الرحیم «الله نور السموات و الأرض مثل نوره كمشكاة فیها مصباح المصباح فی زجاجة الزجاجة كأنها كوكب دری یوقد من شجرة مباركة زیتونة لا شرقیة و لا غربیة یكاد زیتها یضی ء و لو لم تمسسه نار نور علی نور یهدی الله لنوره من یشاء و یضرب الله الأمثال للناس و الله بكل شی ء علیم» صدق الله العلی العظیم». [10] .
خدا نور آسمان ها و زمین است. حكایت نور او چون چراغدانی است كه در آن چراغی، و آن چراغ در شیشه ای است. آن شیشه گویی اختری درخشان است كه از درخت خجسته ی زیتونی كه نه شرقی است و نه غربی افروخته می شود نزدیك است كه روغنش هر چند بدان آتشی نرسیده باشد، روشنی بخشد. روشنی بر روشنی است. خدا هر كه را بخواهد با نور خویش هدایت می كند و این مثل ها را خداوند برای مردم می زند و خدا به هر چیزی داناست.
این درگاه به دیواری متصل است كه خود با روی صحن پیوسته است. بر بالای این درگاه نیز متن كامل سوره ی قدر نقش بسته است.
در سمت راست این درگاه، صفه ای است مسقف، مشرف بر خیابان و در امتداد دیوار بیرونی. بر بالای آن نیز سوره ی حمد بر كاشی نقش بسته است:
[ صفحه 277]
«بسم الله الرحمن الرحیم، «قد أفلح من تزكی - و ذكر اسم ربه فصلی» [11] .
پس از بسم الله الرحمن الرحیم، «رستگار آن كسی است كه خود را پاك گردانید و نام پروردگارش را یاد كرد و نماز گذارد.».
7. باب الامام علی الهادی علیه السلام؛ این درگاه در زاویه ی شمال شرق صحن واقع است، طول آن به 4 و عرضش به 5 / 3 متر می رسد و تازه احداث شده است.
8. باب الفرات؛ در شرق صحن واقع است، طول آن به 4 و عرض آن به 5 / 3 متر می رسد. بر بالای آن سقفی هلالی است كه به كاشی های زیبا و تزیین هایی از گل و بوته بر زمینه ی بنفش تیره آراسته شده است. بر بالای در، كتیبه ای به خط كوفی به چشم می خورد كه سوره ی انشراح بر آن نقش بسته است.
سقف متصل است به دیوار بیرونی كه مشرف بر خیابان است و بر پیشانی این سر پوشیده، كتیبه ای به خط ثلث است كه این آیات بر آن نقش بسته است:
«بسم الله الرحمن الرحیم (و سیق الذین اتقوا ربهم الی الجنة زمرا حتی اذا جاءوها و فتحت أبوابها و قال لهم خزنتها سلام علیكم طبتم فادخلوها خالدین)» [12] .
«و كسانی كه از پروردگارشان پروا داشته اند، گروه گروه به سوی بهشت سوق داده شوند تا چون بدان رسند و درهای آن به رویشان گشوده شود و نگهبانان آن به ایشان گویند: سلام بر شما، خوش آمدید، در آن درآیید و جاودانه بمانید.
1. باب القبله؛ در جنوب صحن واقع شده و در سال 1382 هـ. ق به همت سید بدرالدین آل ضیاء تولیت وقت حرم و نیز همراهی برخی از عالمان، از جمله حجةالاسلام سید عباس حسینی كاشانی بر مدخل این كتابخانه ی عمومی حضرت عباس علیه السلام احداث گردیده است. در ماه مبارك رمضان در این كتابخانه جلسه های بحث و گفت و گوی علمی، به هدف تقویت حركت علمی - ادبی كربلا برگزار شده است.
طول این در، 4 متر و عرض آن 5 / 3 متر است و بر بالای آن این آیات نوشته است:
«بسم الله الرحمن الرحیم الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیل الله بأموالهم و أنفسهم أعظم درجة عند الله و أولئك هم الفائزون - یبشرهم ربهم برحمة منه و رضوان و جنات لهم فیها نعیم مقیم خالدین فیها أبدا ان الله عنده أجر عظیم» [1] .
«كسانی كه ایمان آورده و هجرت كرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته اند، نزد خدا مقامی هر چه والاتر دارند و اینان همان رستگارانند.
[ صفحه 273]
پروردگارشان آنان را از جانب خود به رحمت و خشنودی و باغ هایی در بهشت كه در آن جا نعمت هایی پایدار دارند، مژده می دهد».
«ان الله اشتری من المؤمنین أنفسهم و أموالهم بان لهم الجنة یقاتلون فی سبیل الله» [2] .
«خدا از مؤمنان جان و مالشان را به بهای این كه بهشت برای آنان باشد خریده است».
از بیرون صحن كه بنگرید بر پیشانی درگاه این كتیبه دیده می شود:
قال تعالی: «بسم الله الرحمن الرحیم من المؤمنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر و ما بدلوا تبدیلا - لیجزی الله الصادقین بصدقهم و یعذب المنافقین ان شاء أو یتوب علیهم ان الله كان غفورا رحیما» [3] .
«از میان مؤمنان مردانی اند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه و وفا كردند. برخی از آنان به شهادت رسیدند و برخی از آنها در همین انتظارند و هیچ عقیده ی خود را دیگرگون نكردند».
بر فراز ایوان این درگاه، ساعت زنگ دار بزرگی نصب شده و در زیر این ساعت نیز از منظر بیرون صحن عبارت: «السلام علیك یا أباالفضل العباس»، به چشم می خورد.
2. باب الامام الحسن علیه السلام؛ در غرب صحن و بر گذر زائران به سمت صحن امام حسین علیه السلام واقع است. طول آن 4 متر و عرض آن 3 متر است و بر بالای در دایره ای و در آن دایره آیه ی: «انا فتحنا لك فتحا مبینا» [4] «ما برای تو فتحی آشكار پدید آوردیم». در میان نقش و نگارهایی بر روی كاشی نوشته است. از بیرون صحن بر بالای درگاه، این دیده می شود:
«بسم الله الرحمن الرحیم یا أیهاالذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی الا
[ صفحه 274]
أن یؤذن لكم» [5] صدق الله العلی العظیم.
«ای كسانی كه ایمان آورده اید، به خانه های پیامبر در نیایید مگر آنكه شما را اجازه دهند».
3. باب الامام الحسین علیه السلام؛ در كنار باب الامام الحسن قرار گرفته، طول آن 4 و عرض آن 3 متر است و بر بالای در دایره ای است كه در آن نوشته است:
«قال الله: «سلام علیكم طبتم فادخلوها خالدین» [6] .
«بر شما درود پاك و پیراسته اید بدان درآیید و جاودانه بمانید».
بلافاصله بر بالای این دایره كتیبه ای است و در آن این آیات نقش بسته است:
«بسم الله الرحمن الرحیم «ان المتقین فی جنات و عیون ادخلوها بسلام آمنین» صدق الله العلی الظعیم». [7] .
«پرهیزگاران در باغ ها و چشمه سارانند به آنان گویند: با سلامت و ایمنی در آن جا داخل شوید».
بر بالای این نیز لوحی است كه عبارت:
«السلام علیك یا ساقی عطاشی كربلا».
«درود بر تو ای آبرسان تشنگان كربلا».
نقش بسته و اطراف آن با نقشهای گل و گیاه بر روی كاشی تزیین یافته است.
4. باب صاحب الزمان علیه السلام؛ در كنار باب الامام الحسین علیه السلام واقع است و به خجستگی و یاد و نام امام عصر بدین نام خوانده شده، ارتفاع آن به 4 و عرض آن نیز به 5 / 3 متر می رسد. بر بالای در، كتیبه ای با نقش های گل و گیاه بر روی كاشی و در میان آن عبارت: «باب صاحب الزمان» به چشم می خورد. از منظر بیرونی، كتیبه ای بر این سر در است و متن آن چنین است:
[ صفحه 275]
«بسم الله الرحمن الرحیم انا أنزلناه فی لیلة القدر - و ما أدراك ما لیلة القدر لیلة القدر خیر من ألف شهر - تنزل الملائكة و الروح» [8] .
«و ما آن را در شب قدر نازل كردیم از شب قدر چه آگاهت كرد، شب قدر از هزاران ماه ارجمندتر است، در آن شب فرشتگان با روح فرود می آیند».
در سمت چپ این در، سقاخانه ای است و بر بالای این آبخورگاه نقش ها و تزیین ها و مقرنس هایی است و در میان این نقش ها و تزیین ها بیت شعر زیر و همچنین عبارت: «سلام الله علی الحسن و الحسین» به چشم می خورد:
اشرب الماء هنیئا یا محب
و اذكر السبط الشهید المحتسب
«ای دوستدار، آب بنوش كه گوارایت باد و سبط شهید صبور و پایدار را یاد كن».
پیشانی این درگاه دارای سه بخش و در بردارنده قوس هایی است كه نقش های گل و گیاه بر روی كاشی، آنها را در میان گرفته و در داخل این گل و بوته نیز بیت شعر زیر از شیخ محسن ابوالحب كلبی نقش بسته است:
اذا كان ساقی الناس فی الحشر حیدر
فساقی عطاشی كربلاء أبوالفضل
اگر سقای مردم در روز رستاخیز علی علیه السلام است، آبرسان تشنگان كربلا نیز ابوالفضل است.
5. باب الامام موسی بن جعفر علیهماالسلام؛ در زاویه ی غربی صحن قرار گرفته، طول آن 4 و عرض آن 5 / 3 متر است و از منظر بیرونی بر بالای سر در، كتیبه ای بر روی كاشی است و متن آن كتیبه چنین است:
«بسم الله الرحمن الرحیم «سلام علیكم بما صبرتم فنعم عقبی الدار» [9] صدق الله العلی العظیم».
[ صفحه 276]
«درود بر شما به پاداش آنچه صبر كردید، راستی چه نیكوست فرجام آن سرای!».
6. باب الامام محمد الجواد علیه السلام (باب امام جواد علیه السلام)؛ در شمال صحن قرار گرفته، طول آن 4 و عرضش 3 متر است. بر بالای این درگاه سقفی هلالی است كه با كاشی های زیبا آراسته شده و بر این كاشی ها اشكال گل و بوته و همچنین اشكال هندسی بر زمینه ی بنفش تیره نقش بسته است. بر بالای در بلافاصله كتیبه ای است كه آیه ی زیر بر آن به چشم می خورد:
«بسم الله الرحمن الرحیم «الله نور السموات و الأرض مثل نوره كمشكاة فیها مصباح المصباح فی زجاجة الزجاجة كأنها كوكب دری یوقد من شجرة مباركة زیتونة لا شرقیة و لا غربیة یكاد زیتها یضی ء و لو لم تمسسه نار نور علی نور یهدی الله لنوره من یشاء و یضرب الله الأمثال للناس و الله بكل شی ء علیم» صدق الله العلی العظیم». [10] .
خدا نور آسمان ها و زمین است. حكایت نور او چون چراغدانی است كه در آن چراغی، و آن چراغ در شیشه ای است. آن شیشه گویی اختری درخشان است كه از درخت خجسته ی زیتونی كه نه شرقی است و نه غربی افروخته می شود نزدیك است كه روغنش هر چند بدان آتشی نرسیده باشد، روشنی بخشد. روشنی بر روشنی است. خدا هر كه را بخواهد با نور خویش هدایت می كند و این مثل ها را خداوند برای مردم می زند و خدا به هر چیزی داناست.
این درگاه به دیواری متصل است كه خود با روی صحن پیوسته است. بر بالای این درگاه نیز متن كامل سوره ی قدر نقش بسته است.
در سمت راست این درگاه، صفه ای است مسقف، مشرف بر خیابان و در امتداد دیوار بیرونی. بر بالای آن نیز سوره ی حمد بر كاشی نقش بسته است:
[ صفحه 277]
«بسم الله الرحمن الرحیم، «قد أفلح من تزكی - و ذكر اسم ربه فصلی» [11] .
پس از بسم الله الرحمن الرحیم، «رستگار آن كسی است كه خود را پاك گردانید و نام پروردگارش را یاد كرد و نماز گذارد.».
7. باب الامام علی الهادی علیه السلام؛ این درگاه در زاویه ی شمال شرق صحن واقع است، طول آن به 4 و عرضش به 5 / 3 متر می رسد و تازه احداث شده است.
8. باب الفرات؛ در شرق صحن واقع است، طول آن به 4 و عرض آن به 5 / 3 متر می رسد. بر بالای آن سقفی هلالی است كه به كاشی های زیبا و تزیین هایی از گل و بوته بر زمینه ی بنفش تیره آراسته شده است. بر بالای در، كتیبه ای به خط كوفی به چشم می خورد كه سوره ی انشراح بر آن نقش بسته است.
سقف متصل است به دیوار بیرونی كه مشرف بر خیابان است و بر پیشانی این سر پوشیده، كتیبه ای به خط ثلث است كه این آیات بر آن نقش بسته است:
«بسم الله الرحمن الرحیم (و سیق الذین اتقوا ربهم الی الجنة زمرا حتی اذا جاءوها و فتحت أبوابها و قال لهم خزنتها سلام علیكم طبتم فادخلوها خالدین)» [12] .
«و كسانی كه از پروردگارشان پروا داشته اند، گروه گروه به سوی بهشت سوق داده شوند تا چون بدان رسند و درهای آن به رویشان گشوده شود و نگهبانان آن به ایشان گویند: سلام بر شما، خوش آمدید، در آن درآیید و جاودانه بمانید.
[1] سوره ي توبه، آيه ي 23 - 20.
[2] سوره ي توبه، آيه ي 111.
[3] سوره ي احزاب، آيه ي 23 و 24.
[4] سوره ي فتح، آيه ي 1.
[5] سوره ي احزاب: 53.
[6] سوره ي زمر، آيه ي 73.
[7] سوره ي حجر، آيه ي 45 و 46.
[8] سوره ي قدر، آيه ي 3 -1 و قسمتي از آيه ي 4.
[9] سوره ي رعد، آيه ي 24.
[10] سوره ي نور، آيه ي 35.
[11] سوره ي اعلي، آيه ي 14 و 15.
[12] سوره ي زمر، آيه ي 73.